hollanda hükümdarları listesi ne demek?

Bu madde Hollanda Krallığına ait hükümdarların listesidir. (Felemenkçe: Koningen der Nederlanden). Pratik nedenlerden dolayı, bu liste 1556 yılından itibaren Hollanda'da stadhouder olarak atanmış Orange Nassau Hanedanı mensuplarına da yer verilmiştir. Ancak bu kişiler Hollanda Cumhuriyeti'nde bulunan özerk eyaletlere temsilci olarak seçimle getirilen sivil görevlilerdir ve teknik açıdan hükümdar sayılmazlar. 1813'ten itibaren VI. William'ın doğrudan soyundan gelme yöneticiler (önce Bağımsız Prenslik, 1815'ten itibaren Krallık olarak) Hollanda monarşisisini teşkil etmektedirler.

Hollanda Cumhuriyeti

Hollanda monarşisinin kökeni Oranj Prensi Sessiz Willem'in 1559 yılında İspanya kralı II. Filip tarafından Hollanda, Zeeland ve Utrecht vilayetlerine stadhouder olarak tayin edilmesine dayanmaktadır. Sonraları Sessiz Willem makamından azledilmiş ve Hollanda İsyanı'nın lideri haline gelmiştir. İsyan sırasında Hollanda Meclisi tarafından isyana katılmış olan Hollanda ve Zeeland vilayetlerinin koruyuculuğuna (stadhouder) atandı. Hollanda İsyanı sırasında 26 Temmuz 1581'de Lahey'de imzalanan ve Hollanda Meclisi tarafından yürürlüğe sokulan Feragat Yasası ile çoğu Hollanda vilayeti bağımsızlıklarını ilan etmiş ve stadhouder makamı isyanın sembolü haline gelmiştir. Bu yasa aynı zamanda isyan halindeki Kuzey Hollanda'nın yedi vilayetini bir araya getirerek Hollanda Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır. Bu dönemde Kuzey Hollanda bugünkü Hollanda Krallığı, Güney Hollanda ise bugünkü Belçika Krallığı'nın topraklarını tarif etmekteydi. Sessiz Willem'den sonra gelen tüm stdtholder'lar onun ya da varisleri arasından seçilmiştir.

1795 yılında Cumhuriyet Napolyon tarafından lağvedilmiş, yerine kukla devlet olan Batavya Cumhuriyeti kurulmuştur. 1806 yılında Napolyon yeni kurduğu cumhuriyeti lağvederek kendi kardeşini Hollanda Kralı ilan etmiştir. Ancak 1810 yılında Napolyon Hollanda kırallığını fiilen işgal ederek Fransa'ya ilhak etmiştir. 1813 yılında Fransızlar ülkeden kovulmuş ve Hollandalılar işgalden önceki son stadtholder'ın varisi olan Willem Fredrik'e, yeni hükümetin başı olmayı teklif etmişler ve kendisini "hükümdar prens" ilan etmişlerdir. 1815 yılında Willem Fredrik, Hollanda'yı krallık statüsüne yükseltmiş, kendisini de I. Willem adıyla kral ilan etmiştir. Kısa süre sonra krallık topraklarına, bugün Belçika ve Lüksemburg olarak bilinen, Güney Hollanda da dahil edilmiştir.

Orange-Nassau Hanedanına mensup Stadhouder'lar

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Adı</th> <th>Doğumu - Ölümü</th> <th>Hükümdarlık Başlangıcı</th> <th>Hükümdarlık Sonu</th> <th>Selefleri ile ilişkileri</th> <th>Hanedan</th> <th>Görsel</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Sessiz_William" title="wikilink">I. Willem</a> <ul> <li>Sessiz</li> <li>(de Zwijger)</li> </ul></td> <td>24 Nisan 1533 – 10 Temmuz 1584 (51 yaşında)</td> <td>26 Temmuz 1581</td> <td>10 Temmuz 1584</td> <td>Stadhouder (Vekilharç, E.Tü. İlteber)</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>Morris <ul> <li>Maurits</li> </ul></td> <td>14 Kasım 1567 – 23 Nisan 1625 (57 yaşında)</td> <td>1585</td> <td>23 Nisan 1625</td> <td>Stadhouder, Sessiz Willem'in oğlu</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>Fredrik Henri <ul> <li>Frederik Hendrik</li> </ul></td> <td>29 Ocak 1584 – 14 Mart 1647 (63 yaşında)</td> <td>23 Nisan 1625</td> <td>14 Mart 1647</td> <td>Stadhouder, Sessiz Willem'in oğlu</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>II. Willem <ul> <li>Willem II</li> </ul></td> <td>27 Mayıs 1626 – 6 Kasım 1650 (24 yaşında)</td> <td>14 Mart 1647</td> <td>6 Kasım 1650</td> <td>Stadhouder, Fredrik Henri'nin oğlu</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="III._William" title="wikilink">III. Willem</a> <ul> <li>Willem III</li> </ul></td> <td>4 Kasım 1650 – 8 Mart 1702 (51 yaşında)</td> <td>4 Temmuz 1672</td> <td>8 Mart 1702</td> <td>Stadhouder, II. Willem'in oğlu, İngiltere Kralı III. William, İskoç Kralı II. William</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>IV. Willem <ul> <li>Willem IV</li> </ul></td> <td>1 Eylül 1711 – 22 Ekim 1751 (40 yaşında)</td> <td>1 Eylül 1711</td> <td>22 Ekim 1751</td> <td>Birleşmiş Hollanda'nın Stadhouder makamına veraseti getirdi. Yohan Willem Friso'nun oğlu</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>V. Willem <ul> <li>Willem V</li> </ul></td> <td>8 Mart 1748 – 9 Nisan 1806 (58 yaşında)</td> <td>22 Ekim 1751</td> <td>19 Ocak 1795</td> <td>Birleşmiş Hollanda'nın verasetle gelen ilk Stadhouder'ıIV. Willem'in oğlu, Batavya Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla görevinden ihraç edilmiştir.</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

III. Willem'in erkek varis bırakmadan ölmesiyle, Oranje-Nassau hanedanının erkek soyu tükenmiştir. Diğer vilayetlerin aksine, Frizya, Groningen ve Drente vilayetleri stadhouder'larını çoğunlukla Nassau hanedanından veya Oranje-Nassau hanedanının kadın soyundan gelen varisler arasından seçmişlerdir.

Nassau Hanedanına mensup Stadhouder'lar

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Adı</th> <th>Doğumu - Ölümü</th> <th>Hükümdarlık Başlangıcı</th> <th>Hükümdarlık Sonu</th> <th>Selefleri İle İlişkileri</th> <th>Hanedan</th> <th>Görsel</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td>VI. Yan <ul> <li>Yaşlı</li> <li>(de Oude)</li> <li>Jan VI</li> </ul></td> <td>22 Kasım 1536 – 8 Ekim 1606 (69 Yaşında)</td> <td>1578</td> <td>1581</td> <td>Stadhouder, I. Willem'in kardeşi</td> <td>Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>Willem Ludvik <ul> <li>Babamız</li> <li>(Us Heit)</li> <li>Willem Lodewijk</li> </ul></td> <td>13 Mart 1560 – 31 Mayıs 1620 (60 Yaşında)</td> <td>1584</td> <td>1620</td> <td>Stadhouder, VI. Yan'ın oğlu</td> <td>Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>I. Ernst Kasimir <ul> <li>Ernst Casimir I</li> </ul></td> <td>22 Aralık 1573 – 2 Haziran 1632 (58 Yaşında)</td> <td>1620</td> <td>1632</td> <td>Stadhouder, VI. Yan'ın oğlu</td> <td>Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>I. Henri Kasimir <ul> <li>Hendrik Casimir I</li> </ul></td> <td>21 Ocak 1612 – 13 Temmuz 1640 (28 Yaşında)</td> <td>1632</td> <td>1640</td> <td>Stadhouder, I. Ernst Kasimir'in oğlu</td> <td>Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>Willem Fredrik <ul> <li>Willem Frederik</li> </ul></td> <td>7 Ağustos 1613 – 31 Ekim 1664 (51 Yaşında)</td> <td>1640</td> <td>1664</td> <td>Stadhouder, I. Ernst Kasimir'in oğlu</td> <td>Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>II. Henri Kasimir <ul> <li>Hendrik Casimir II</li> </ul></td> <td>18 Ocak 1657 – 25 Mart 1696 (39 Yaşında)</td> <td>18 Ocak 1664</td> <td>25 Mart 1696</td> <td>Verasetle gelen Stadhouder, Willem Fredrik'in oğlu ve Fredrik Henri'nin kızı tarafından torunu</td> <td>Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>Yuhan Willem Friso <ul> <li>Johan Willem Friso</li> </ul></td> <td>4 Ağustos 1687 – 14 Temmuz 1711 (23 Yaşında)</td> <td>25 Mart 1696</td> <td>14 Temmuz 1711</td> <td>Verasetle gelen Stadhouder, II. Henri Kasimir'in oğlu, ardından oğlu IV. Willem gelmiştir, Birleşmiş Hollanda'nın verasetle gelen Stadhouder'ı</td> <td>Nassau</td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Hollanda Krallığı (Koningrijk Holland) (1806–1810)

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Adı</th> <th>Doğumu - Ölümü</th> <th>Hükümdarlık Başlangıcı</th> <th>Hükumdarlık Sonu</th> <th>Selefleri İle İlişkileri</th> <th>Hanedan</th> <th>Görsel</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Louis_Bonaparte" title="wikilink">I. Ludvik</a> <ul> <li>İyi (de Goed)</li> <li>Lodewijk I</li> <li>Louis I (<a href="Fransızca" title="wikilink">fr</a>.)</li> </ul></td> <td>2 Eylül 1778 – 25 Temmuz 1846 (67 Yaşında)</td> <td>5 Haziran 1806</td> <td>1 Temmuz 1810</td> <td><a href="Napolyon_Bonapart" title="wikilink">Napolyon</a>'un kardeşi</td> <td><a href="Bonapart_Hanedanı" title="wikilink">Bonapart</a></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Napoleon_Louis_Bonaparte" title="wikilink">II. Ludvik</a> <ul> <li>Lodewijk II</li> <li>Louis II (<a href="Fransızca" title="wikilink">fr.</a>)</li> </ul></td> <td>11 Ekim 1804 – 17 Mart 1831 (26 Yaşında)</td> <td>1 Temmuz 1810</td> <td>9 Temmuz 1810</td> <td><a href="I._Ludvik" title="wikilink">I. Ludvik</a> in oğlu</td> <td><a href="Bonapart_Hanedanı" title="wikilink">Bonapart</a></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Hollanda Prensliği (Prinsdom van Oranje) (1813–1815)

Hollanda Krallığı (Koningrijk der Nederlanden) (1815–günümüz)

1830 yılına kadar bugünkü Hollanda ve Belçika, sonrasında sadece bugünkü Hollanda toprakları. Bu döneme Hollanda Birleşik Krallığı (Felemenkçe: Verenigd Koningrijk der Nederlanden) denmektedir.

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Adı</th> <th>Doğumu - Ölümü</th> <th>Hükümdarlık Başlangıcı</th> <th>Hükümdarlık Sonu</th> <th>Selefleri ile İlişkileri</th> <th>Hanedan</th> <th>Görsel</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="I._Willem" title="wikilink">I. Willem</a> <ul> <li>Willem I</li> </ul></td> <td>24 Ağustos 1772 – 12 Aralık 1843 (71 Yaşında)</td> <td>16 Mart 1815</td> <td>7 Ekim 1840</td> <td>Son Stadhouder V. willem'in oğlu Tahttan feragat etti</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="II._Willem" title="wikilink">II. Willem</a> <ul> <li>Willem II</li> </ul></td> <td>6 Aralık 1792 – 17 Mart 1849 (56 Yaşında)</td> <td>7 Ekim 1840</td> <td>17 Mart 1849</td> <td>I. Willem'in oğlu</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="III._Willem" title="wikilink">III. Willem</a> <ul> <li>Willem III</li> </ul></td> <td>19 Şubat 1817 – 23 Kasım 1890 (73 Yaşında)</td> <td>17 Mart 1849</td> <td>23 Kasım 1890</td> <td>II. Willem'in oğlu</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Wilhelmina_(Hollanda_kraliçesi)" title="wikilink">Wilhelmina</a></td> <td>31 Ağustos 1880 – 28 Kasım 1962 (82 Yaşında)</td> <td>23 Kasım 1890</td> <td>4 Eylül 1948</td> <td>III. Willem'in kızı Tahttan feragat etti</td> <td>Oranje-Nassau</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Juliana_(Hollanda_kraliçesi)" title="wikilink">Juliana</a></td> <td>30 Nisan 1909 – 20 Mart 2004 (94 Yaşında)</td> <td>4 Eylül 1948</td> <td>30 Nisan 1980</td> <td>Wilhelmina'nın kızı Tahttan feragat etti</td> <td>Oranje-Nassau (Mecklenburg)</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Beatrix" title="wikilink">Beatrix</a></td> <td>31 Ocak 1938 (84 Yaşında)</td> <td>30 Nisan 1980</td> <td>30 Nisan 2013</td> <td>Juliana'nın kızı Tahttan feragat etti</td> <td>Oranje-Nassau (Lippe)</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Willem-Alexander" title="wikilink">Willem-Alexander</a> <ul> <li>Willem-Alexander</li> </ul></td> <td>27 Nisan 1967 (55 Yaşında)</td> <td>30 Nisan 2013</td> <td>Hala Tahtta</td> <td>Beatrix'in oğlu</td> <td>Oranje-Nassau (Amsberg)</td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Hollanda Hükümdarlarının Çizelgesi

<timeline> ImageSize = width:480 height:250 PlotArea = left:25 right:10 top:10 bottom:25 TimeAxis = orientation:horizontal AlignBars = justify

DateFormat = yyyy Period = from:1800 till:2075 ScaleMajor = unit:year increment:50 start:1850 ScaleMinor = unit:year increment:10 start:1810

PlotData =

width:25 fontsize:m color:orange anchor:from shift:(4,-4)
bar:1  from:1815 till:1840 text:I`` ``Willem
bar:2  from:1840 till:1849 text:II`` ``Willem
bar:3  from:1849 till:1890 text:III`` ``Willem
bar:4  from:1890 till:1898 color:yelloworange text:Emma`` ``(Naip)
bar:5  from:1890 till:1948 text:Wilhelmina
bar:6  from:1948 till:1980 text:Juliana
bar:7  from:1980 till:2013 text:Beatrix
bar:8  from:2013 till:2020 text:Willem-Alexander